Θέση, Πρόσβαση, Χλωρίδα και Πανίδα

Θέση

Οι Καλαρρύτες βρίσκονται στις δυτικές πλαγιές της γεωτεκτονικής ζώνης της οροσειράς της Πίνδου του Νομού Ιωαννίνων στην Ήπειρο, σε υψόμετρο 1200 μ.

Εντάσσονται γεωγραφικά στην περιοχή του Λάκμου των Τζουμέρκων. Το κύριο στοιχείο της περιοχής είναι οι ορεινοί όγκοι που περιβάλλουν την κοινότητα, δηλαδή του Περιστερίου (Λάκμος) 2295 μ. και των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη) 2429 μ.

Οι Καλαρρύτες είναι κτισμένοι στο χείλος της απότομης χαράδρας που καταλήγει στον ποταμό Καλαρρύτικο, σε υψόμετρο 1200 μ. Απέναντι, στα νοτιοδυτικά του χωριού, βρίσκεται η πλαγιά που ονομάζεται Πουλιάνα. Αν το βλέμμα στραφεί προς τα νότια, θα δει τα βουνά των Τζουμέρκων μέχρι το χωριό Πράμαντα.

Πρόσβαση – αποστάσεις

 Για να φτάσουμε στους Καλαρρύτες έχουμε τρεις επιλογές :

Διαδρομή : Ιωάννινα – Πετροβούνι – Παλαιοχώρι – Κηπίνα – Καλαρρύτες.

(Τον πρώτο δρόμο από τα Γιάννενα προς τους Καλαρρύτες διάνοιξε ο Αλή πασάς, ο οποίος παραθέριζε εκεί λόγω του καλού κλίματος και των προσωπικών σχέσεων που είχε με τους προύχοντες του χωριού).

Διαδρομή : Άρτα – Γραμμενίτσα – Πιστιανά – Ροδαυγή – Πλατανούσα – Μονολίθι – Άγναντα – Πράμαντα – Κηπίνα – Καλαρρύτες.

Διαδρομή : Μουργκάνι – Καστανιά – Ασπροπόταμος – Ανθούσα – Πέρασμα Μπάρου (1950 μ.) – Καλαρρύτες.

(Ο οδικός άξονας προς Θεσσαλία είναι και ο λόγος εγκατάστασης των πρώτων κατοίκων της περιοχής, που κατέλαβαν τις οχυρές θέσεις και έκαναν οικισμούς. Οι χαράδρες των παραποτάμων του Άραχθου αποτελούν τις διόδους επικοινωνίας της Ηπείρου με τη Θεσσαλία.)

 Οι δρόμοι, ασφαλτοστρωμένοι από τα Ιωάννινα και την Άρτα, είναι ανοιχτοί όλο το χρόνο. Από τη Θεσσαλία , επίσης ασφαλτοστρωμένος , ο δρόμος είναι ανοιχτός από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο. Το χειμώνα το πέρασμα του Μπάρου κλείνει

Τα αυτοκίνητα δεν μπαίνουν μέσα στον οικισμό. Η απόσταση για το κέντρο και τους ξενώνες είναι 5 ως 7 λεπτά.

Υπάρχουν τέσσερις θέσεις στις οποίες οι επισκέπτες μπορούν να αφήνουν τα αυτοκίνητά τους :

Κλίμα – Φύση

Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται από τον ψυχρό ως δριμύ και παρατεταμένο χειμώνα, σύντομη άνοιξη και από θερμό, πλούσιο σε βροχές καλοκαίρι, με παρατεταμένο φθινόπωρο. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των Καλαρρυτών είναι το ξηρό, χωρίς καθόλου υγρασία, κλίμα τους.

Το ιδιαίτερο κλίμα της περιοχής ευνοεί την ανάπτυξη πλούσιας χλωρίδας και πανίδας. Η κοινότητα βορειοανατολικά περιβάλλεται από μεγάλες εκτάσεις με ποώδη και θαμνώδη βλάστηση, τα λεγόμενα «στεπόμορφα λιβάδια», τα γνωστά σε όλους βοσκοτόπια. 

Χλωρίδα

Οι απόκρημνες πλαγιές της χαράδρας του Καλαρρύτικου ποταμού και της Πουλιάνας είναι χαρακτηριστικές της ιδιαίτερης φύσης των Καλαρρυτών. Ο τόπος γύρω από την κοινότητα, κυρίως στα νότια και νοτιοανατολικά, παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία από αυτοφυή δάση ελάτης και δάση από καρποφόρα δέντρα, αειθαλή η φυλλοβόλα : βαλανιδιές, κουμαριές, κερασιές ή αγριοκερασιές, φουντουκιές, μουριές, κουτσουπιές, φλαμουριές (φιλύρες), πλατάνια και ξηροπλατάνια, άγριες βαλανιδιές (άρμπορα), ρόμπολα ή μαλόκεντρα, πιτιτσέλια, καρυδιές, τσάπουρνες (από τον καρπό τους φτιάχνεται τσίπουρο) αλλά και αναρριχώμενα όπως κισσός, αγιόκλημα, αγριοτριανταφυλλιές, ιντερούασα ή αράχνη και με θαμνοειδή φυτά όπως η βατομουριά, το πουρνάρι, η ντρόγκα, το στριγκουάνι (σαν τον καπνό, πικρό σαν δηλητήριο), η λιπτούκα (δηλητηριώδες φυτό), η μαυραγκαδιά (από τους καρπούς της γίνεται κομπολόι).

Ποικιλία φυτών με μικρή ανάπτυξη, στον ίσκιο των μεγάλων δέντρων, παρατηρείται σε όλες τις πλαγιές, όπως τα κόκκινα μανιτάρια, ο σπίντζος(σκάρφη) και το σαλέπι(ορχιδέα), η άγρια μέντα, το τσάι του βουνού και το ψωμί του κούκου, το θρούμπι και η ρίγανη, τα μούσκλια και το σκορπίδι (χορτάρι που βγαίνει στον τοίχο και χρησιμοποιείται σε τσίμπημα σκορπιού).

Μανουσάκια(ζαμπάκια) και άγρια ορχιδέα, αμάραντος και άσπρα ή κόκκινα κρινάκια, φτέρες και κουκουτσέλι όταν ανθίζουν γεμίζουν την περιοχή με ιδιαίτερη μυρωδιά και χρώμα και ολοκληρώνουν το οικοσύστημα της χλωρίδας των απόκρημνων πλαγιών των Καλαρρυτών. Αν σας αρέσουν τα λουλούδια ζητήστε να σας οδηγήσουν στον τόπο που φυτρώνει ο κίτρινος μόσχος «βασιλάκος» (sempre vive), ο οποίος μπορεί να διατηρηθεί για πολλά χρόνια, αφού αποξηρανθεί.

Η διαχρονικότητα της χλωρίδας των Καλαρρυτών είναι χαρακτηριστική, καθώς περιγράφεται περίπου με τον ίδιο τρόπο από τους περιηγητές Γ. Λήκ (W. Leak) και Φ. Κ. Πουκεβίλ ( F. C. Pouqueville) που επισκέφθηκαν το χωριό 200 χρόνια πριν.

Χαρακτηριστικό επίσης γνώρισμα των Καλαρρυτών είναι τα καθαρά κρυστάλλινα νερά, που έχουν πηγές μέσα στο ίδιο το χωριό και τα βοσκοτόπια των Καλαρρυτών , πέφτουν με ορμή και δυνατό θόρυβο προς τη φυσική τους κατάληξη, τον ποταμό Καλαρρύτικο . Στις πηγές τους έχουν χτιστεί περίκαλες παραδοσιακές βρύσες , αλλά και μεγάλες βρύσες με ποτίστρα για τα πρόβατα , στις στάνες

Στα κηπάρια των σπιτιών, με τη λίγη γη, καλλιεργούνται ανάλογα με την εποχή όλων των ειδών τα κηπευτικά και χορταρικά – ζόχια, πουρτσέλια, ουράκλια, ραδίκια, νάνες (σαν άγριο σπανάκι ή βλήτο που ευδοκιμεί στα γρεκοτόπια), αλεπρίλι – και άλλα που χρησιμοποιούνται στις νόστιμες χορτόπιτες, άγριο σπαράγγι (μπουρντένα) και πικρό σπαράγγι (οβριές). Τα καλοκαίρια οι κάτοικοι δροσίζονται στη σκιά της αναρριχώμενης Ιζαμπέλας, κληματαριάς που συναντάμε σχεδόν σε κάθε αυλή της κοινότητας.

Παλιότερα στα βόρεια και ανατολικά της κοινότητας μέχρι τα 1800μ. υψόμετρο , καλλιεργούσαν κριθάρι και σιτάρι που το άλεθαν στους νερόμυλους, που υπήρχαν και υπάρχουν στην κοινότητα αλλά και κοντά στις όχθες του ποταμού. Καστανιές, πλατάνια και καρυδιές είναι τα δέντρα που βρίσκονται μέσα αλλά και στις παρυφές των Καλαρρυτών. Μουριές,κορομηλιές,κρανιές και φλαμουριές συμπληρώνουν τη βλάστηση καθώς επίσης και τα φημισμένα για τη γεύση και τη μυρωδιά τους τσάι του βουνού που είναι αυτοφυές ψηλά στις πλαγιές των βουνών και ρίγανη που ευδοκιμεί στα χαμηλότερα υψόμετρα κάτω απο το χωριό  

Πανίδα

Πτηνά : Η περιοχή παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία πτηνών. Πολλά πτηνά είναι μέρος της άγριας πανίδας της περιοχής : κοτσύφια και πέρδικες, μπεκάτσες και τσαλαπετεινοί, ξηροκόκοτες και μπουφοτσίνια, Τζάνες, τσίτσιδες και πετροχελίδονα, καρδερίνες (στραγαλίνα), ορτύκια (πίσπουρδες), τσίχλες, κίσσες, σταυραετοί και γεράκια, αερογάμηδες (είδος γερακιών), σουσουράδες ή κωλοσούσες (γκαναβουστρίνια), σιταρήθρες και συκοφάγοι, γυπαετοί και άλλα. 

Ζώα : Λύκοι και αγριόγατες, αλεπούδες και ασβοί, αρκούδες, αγριογούρουνα, αγριοκάτσικα και λαγοί, άλογα και μουλάρια για μεταφορές, αγελάδες και γίδες συμβιώνουν στον περιβάλλοντα χώρο. Σήμα κατατεθέν της κοινότητας είναι το πρόβατο με την ονομασία μπούτσικο ή Καλαρρύτικο, το οποίο είναι καλαρρυτινή ράτσα, προστατευόμενη και επιδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Ερπετά : Στην κατηγορία των ερπετών τα φίδια της περιοχής έχουν τη δική τους ποικιλία. Η οχιά της Πίνδου που απαντάται μέχρι τις κορυφές των βουνών (2000μ+) συμπεριλαμβάνεται ως σπάνιο στο κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων σπονδυλόζωων της Ελλάδας. Η βιδρογαλιά, ο αστρίτης και οι σαγρές, τα σαλιγκάρια (κοχλιοί), οι σαύρες και οι σαλαμάνδρες ενδημούν στην κοινότητα, μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες. 

Ψάρια : η καλαρρυτινή, με κόκκινες βούλες πέστροφα του Καλαρρύτικου ποταμού, είναι ένα από τα δέκα είδη ιχθυοπανίδας που ζούν στα ποτάμια της περιοχής.  Κάθε χρόνο το υδάτινο οικοσύστημα των Καλαρρυτών εμπλουτίζεται με γόνο πέστροφας ίδιας ποικιλίας.

[ Αρχική Σελίδα ][ Χάρτες ][ Γεωγραφία ][ Ιστορία ][ Παράδοση ][ Πολιτισμός ][ Φωτογραφίες ][ Αρχιτεκτονική ][ Αξιοθέατα ][ Πληροφορίες ][ Κοινότητα ]

Στείλτε e-mail στη διεύθυνση mokas@in.gr για παρατηρήσεις, προτάσεις ή σχόλια.
Copyright © 2006 Κοινότητα Καλαρρυτών
Τελευταία ενημέρωση : 28-Απρ-2009